Her yıl orman alanlarının tahrip olmasına neden olan yangınlarla mücadelede etkin ve verimli bir risk yönetimi stratejisi büyük önem taşımaktadır. Özellikle 2021 yılında yaşanan büyük orman yangınlarının ardından yangınlarla mücadele çalışmaları daha da yoğunlaştırılmış ve çözüme yönelik kalıcı tedbirlerin alınması yönünde aksiyonlar alınmıştır.
ORMAN YANGINLARININ ANATOMİSİNİ ANLAMAK
Bu kapsamda orman yangınlarının önceden tahmin edilmesi ve yanan alanlarda gerekli önlemlerin alınmasını sağlamayı amaçlayan dinamik “Yangın Risk Yönetimi Projesi” hayata geçirildi. Ağustos 2022'de faaliyete geçen proje kapsamında ilk adım, orman yangınlarının anatomisini anlamak ve veri sağlamaktı.
Orman yangınlarını etkileyen ana faktörlerin belirlenmesi amacıyla literatür taraması, küresel değerlendirmeler, akademisyenler ve ilgili otoritelerle görüşmeler yapıldı.
Yangın riski tahmini için literatürde mevcut olan yapay zeka modelleri değerlendirilerek modeller üzerinde çalışmalara başlandı. Geçmiş yangın verileri ve yangını etkileyen dinamik ve statik faktörler dikkate alınarak farklı yapay zeka modelleri test edildi.
GÜNCEL VE DAHA DOĞRU TAHMİNLER SUNULMAKTADIR
Proje, hava durumu verileri, bitki örtüsü, topoğrafya, nüfus yoğunluğu, otoyollar, elektrik iletim hatları ve geçmiş yangın verileri gibi 14 farklı veri kümesinden 400'den fazla değişkeni kullanarak “yangın risk haritaları” oluşturdu. Geçmiş yangınlar incelenirken lokasyon, tarih, alan büyüklüğü, süre ve kullanılan kaynaklar gibi veriler değerlendirildi. Meteorolojik verilerde sıcaklık, nem, rüzgar yönü ve hızı gibi faktörler incelenirken, bölgenin bitki örtüsündeki ağaçların türü, yaşı ve yakınlığı belirlendi.
Proje kapsamında üç gün boyunca yangın riski tahmini yapılıyor ve etkilenen bölgelerde gerekli önlemlerin alınması için bilgilendirme yapılıyor. Belirlenen alanlarda yangın çıkmadan önce önlem almak mümkün hale gelirken, uygulama ile geçmiş yangınları %80 doğrulukla tahmin etmek mümkün oldu.
Yangın riski haritalama modelini hava durumu verilerindeki değişikliklere göre günde iki kez güncelleyerek daha doğru ve güvenilir tahminler sağlarsınız. Projenin ikinci aşamasında kaynakların yangın bölgesine en uygun şekilde aktarılması amacıyla zaman ve yangın riski değerlerinin ön planda olduğu bir model benimsenmektedir. Bu çerçevede etkin planlama ile yangınla mücadele kaynaklarının en verimli şekilde kullanılması amaçlanmaktadır. Bir yangın durumunda sistem, yetkililere uygun yangınla mücadele kaynaklarının mümkün olan en kısa sürede nereye yönlendirileceği konusunda önerilerde bulunur.
Türkiye'nin orman kaynaklarının korunmasında hayati rol oynayan projelerin sürekli geliştirilmesi ve güncellenmesi yoluyla orman yangınlarıyla mücadelede etkin bir strateji oluşturulmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.