Bazı firmaların “iade yok” veya “değişim yok” ifadelerini kullanması nedeniyle tüketiciler kendilerini zor durumda bulabilirler. Ancak tüketici haklarına göre bazı istisnalar dışında hem online alışveriş sitelerinde, hem fiziki işletmelerde hem de sosyal medya üzerinden satış yapan işletmelerde iade ve değişim hakkının müşteriye tanınması gerekmektedir. İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Avukat Özlem Şen, “İade yok, değişim yok” sözünün ne Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'da ne de Mesafeli Satış Sözleşmesi'nde hukuki karşılığı olmadığını belirterek, konuyla ilgili tüketicilere önemli uyarılarda bulundu.
SATIN ALINAN HİZMETLERDE CAYMA HAKKI DA MEVCUTTUR.
Ticaret Sicili Gazetesinde kayıtlı firmaların değişim ve iade işlemlerini gerçekleştirmekle yükümlü olduklarını belirten Şen, tüketicilerin hizmet ve ürün satın alırken bu haklarını kullanabileceğini söyledi. Özlem Şen şunları söyledi: “Satın alınan hizmet, online kurs veya ders gibi bir hizmet ise tüketici, hizmet sözleşmesi kurulduğu andan itibaren cayma hakkını kullanabilir. Paranın iade edilmemesi gibi durumlar olsa dahi kanunda 'kişi 14 gün içerisinde hiçbir mazeret göstermeksizin cayma hakkını kullanabilir' diyor. İstisnai durumlar ise şunlardır: Kişiye özel bir ürün değilse veya ambalaj açıldığında hijyenik şartlardan ödün verilmemişse iade edilmesi gerekecektir. Kişiye özel, baskılı görselli hediyeler ve hijyenik olması gereken ürünlerde değişim ve iade yapılamamaktadır.
“E-DEVLET ÜZERİNDEN BAŞVURU YAPARLAR”
Şen, satıcının iade veya değişimi kabul etmemesi durumunda tüketicinin izlemesi gereken prosedürü şöyle anlattı:
“Satıcının iade talebini kabul etmemesi halinde; Masraf tutarının 2024 yılında Resmi Gazete'de yayımlanan 104 bin liranın altında kalması halinde öncelikle Tüketici Hakem Kurulu'na talepte bulunulması gerekiyor. Ürün faturası, ürün ve satıcı bilgileri gibi delil niteliğindeki belgeleri sisteme yükleyerek e-Devlet üzerinden Tüketici Hakem Heyeti'ne başvuruda bulunabilirsiniz. 104 bin lirayı aşması halinde Tüketici Mahkemesi'ne başvurmanız gerekmektedir. Tüketici Hakem Heyeti'ne yapılan başvurular en fazla 6 ay içinde karara bağlanır ve bu 6 aylık süre, başvurunun içeriğine göre 3 ay daha uzatılabilir.
“PARA İADE EDİLMEZSE SUÇ DUYURUSUNDA BULUNUN”
Şen, tüketicinin mağdur olması ve ürünün kargo ile satıcıya geri gönderilmesine rağmen 10 gün içerisinde iade yapılmaması, iadenin kabul edilmemesi veya başka bir ürünün iade edilmemesi durumlarında satıcıya suç duyurusunda bulunabileceğini söyledi. Sipariş edilen ürün yerine gönderildi ve şunu söylüyor:
“Instagram ve Facebook’tan da alışverişler var. Bu platformlardan alışveriş yapanların en sık şikayeti gönderilen ürünün farklı olması. Bu durumda nitelikli dolandırıcılık söz konusudur. Bu durumda tüketici savcılığa suç duyurusunda bulunabilir. Türk Ceza Kanunu'nun 158. maddesine göre 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor”.
CAYMA HAKKI İKİNCİ EL SATIŞLAR İÇİN DE GEÇERLİDİR
Geri ödeme sürecinin uzaması halinde vatandaşın bu tutara faiz tahakkuk edebileceğini belirten Avukat Özlem Şen, ikinci el ürün satışı yapılan internet sitelerine ilişkin, “İnternette ikinci el satış yapan firmalarda satış yapan vatandaşlar şunu söylüyor: 'İade kabul edilmez' ', 'Dikkatlice inceleyin. 'Çünkü değişiklik yapmayacağım' gibi ifadeler kullanın” dedi.